Theo một thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người mắc trầm cảm cách đây một thập kỷ đã đạt đến con số đáng báo động: khoảng 300 triệu người, đạt hơn 4% dân số thế giới. Tính đến hiện tại, tỷ lệ này càng tăng, nhất là vào thời điểm thế giới vừa trải qua 2 năm đầy biến động tiêu cực với dịch COVID-19.
Trầm cảm là gì và những triệu chứng nhận biết
Theo định nghĩa được các nhà khoa học đúc kết, trầm cảm là một bệnh thuộc tâm thần học đặc trưng bởi sự rối loạn khí sắc. Bệnh do hoạt động của não bộ bị rối loạn gây nên do một yếu tố tâm lý nào đó tạo thành những biến đổi bất thường trong suy nghĩ hành vi tác phong.
Trong số các trường hợp tự sát, người ta thống kê được có đến hơn 50% tỷ lệ do bệnh trầm cảm. Các đối tượng mắc trầm cảm tập trung ở những nhóm người: hôn nhân tan vỡ, kinh doanh thất bại, thất nghiệp…
Các nhà nghiên cứu cũng thống kê được rằng tỷ lệ nữ giới mắc trầm cảm cao gấp đôi so với nam giới. Độ tuổi mắc trầm cảm cũng rất đa dạng, nhưng thường tập trung vào nhóm người trưởng thành, có năng lực nhân biết và lao động chính trong xã hội. Tỷ lệ người mắc chứng trầm cảm ngày càng tăng nhưng số người được phát hiện kịp thời và chữa trị thành công vẫn ở mức thấp, chỉ khoảng chưa đến 30%.
Có nhiều dấu hiệu nhận biết một người mắc chứng trầm cảm, nhưng thường tập trung vào 9 dấu hiệu đặc trưng. Người có 5 trong số 9 dấu hiện sau nên cân nhắc đi khám để có hướng điều trị trầm cảm.
1. Trầm uất gần như cả ngày.
2. Giảm hoặc không có hứng thú trong tất cả hoặc đa số hoạt động.
3. Giảm hoặc tăng cân đáng kể ngoài ý muốn.
4. Mất ngủ kéo dài hoặc ngủ nhiều quá mức.
5. Bị kích động hoặc chậm chạp, lờ đờ rõ ràng, khiến người khác nhận ra sự khác biệt so với thường ngày.
6. Mệt mỏi, chán chường hoặc mất năng lượng kéo dài.
7. Cảm giác tự ti, vô dụng và mặc cảm tiêu cực về bản thân.
8. Giảm hoặc mất khả năng tập trung, suy nghĩ hoặc không quyết định được bất kỳ việc gì.
9. Liên tục nghĩ đến cái chết, sự giải thoát tiêu cực khác.
Trầm cảm thể thao
Riêng trong lĩnh vực thể thao, trầm cảm có những mức độ khác nhau, với nguyên nhân và các biểu hiện cũng đặc trưng hơn.
Các nghiên cứu khoa học kéo dài nhiều thập kỷ qua đã tìm ra 3 dạng của trầm cảm trong thể thao:
a. Trầm cảm mang tính cạnh tranh
Đây là dạng căng thẳng mà các VĐV hoặc những người liên quan thường gặp trong quá trình tập luyện và đặc biệt tăng dần trước, trong và sau các giải đấu.
Biểu hiện của sự căng thẳng mang tính cạnh tranh là những lo lắng, suy nghĩ tiêu cực về thành tích thi đấu, áp lực phải vượt qua bản thân, đối thủ, phải có thành tích… dẫn đến những hệ lụy khôn lường nếu tình trạng kéo dài.
Những nguyên nhân khiến VĐV mắc dạng trầm cảm này:
- Chấn thương.
- Tái phát chấn thương.
- Áp lực trước ngày thi đấu.
- Áp lực phải đạt thành tích cao trong thi đấu.
- Đối thủ.
- Địa điểm thi đấu
- Các vấn đề về kỹ năng, kỹ thuật thi đấu.
b. Trầm cảm mang tính tổ chức
Đây là những tác động từ bên ngoài khiến người bệnh tăng dần mức độ căng thẳng, trầm cảm. Áp lực về kế hoạch và hiệu quả tập luyện từ HLV, ban lãnh đạo khiến các VĐV luôn trong trạng thái lo sợ, căng thẳng, dẫn đến trầm uất sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến suy nghĩ, hành vi và cuối cùng là kết quả thi đấu.
Loại trầm cảm này bủa vây các VĐV từ nhiều phía, không chỉ là những lời quát mắng từ HLV, những lời chê bai từ đồng nghiệp, đối thủ… mà còn áp lực khủng khiếp về kỳ vọng của những người xung quanh, đặc biệt là khán giả, người hâm mộ.
Nguyên nhân gây trầm cảm mang tính tổ chức:
- Sự cố trong tập luyện (thay đổi kế hoạch, nội dung tập luyện hoặc cơ sở vật chất tập luyện)
- Va chạm với HLV, đồng đội.
- Bất mãn về sự thiếu hỗ trợ từ nhiều phía.
- Bất tiện trong di chuyển, lưu trú ở những kỳ tập huấn, thi đấu.
c. Trầm cảm mang tính cá nhân
Đây là loại trầm cảm xuất phát và tác động trực tiếp lên chính người bệnh. Loại trầm cảm này rất dễ dẫn đến bỏ cuộc, thậm chí tự sát nếu không được phát hiện, chữa trị hay chia sẻ sớm.
Những nguyên nhân thường thấy dẫn đến trầm cảm mang tính cá nhân gồm:
- Bất ổn trong cuộc sống (mất ngủ, sử dụng chất cồn).
- Gặp vấn đề về tài chính.
- Gặp các biến cố lớn trong đời (thất tình, hôn nhân đổ vỡ, người yêu quý đột ngột qua đời).
- Bất mãn về chế độ đãi ngộ, bị thất hứa hoặc bị lừa dối (nợ lương, không được hỗ trợ chữa trị chấn thương, bị đuổi khỏi đội không rõ nguyên nhân).
Những con số đáng suy ngẫm
Theo thống kê được Hội tâm thần học Việt Nam công bố gần đây thì mỗi năm ở Việt Nam có đến khoảng 40.000 người tự sát vì trầm cảm. Riêng trong lĩnh vực thể thao, con số này chưa được thống kê chính thức, nhưng cũng là vấn đề rất cần được quan tâm.
Các khảo sát cho thấy những môn thể thao mang tính chất đối kháng lại có tỷ lệ VĐV mắc chứng trầm cảm thấp hơn so với những môn cá nhân.
Một khảo sát trên 2000 VĐV ở nhiều môn thể thao cho ra kết quả: khoảng 20% số VĐV này gặp căng thẳng cao độ sau khi thi đấu, nhất là khi có kết quả thua hoặc thất bại nặng nề. 5-10% số VĐV này bị căng thẳng cao độ kéo dài dẫn đến trầm cảm.
Những môn thể thao có tỷ lệ VĐV mắc chứng căng thẳng cao độ rồi dẫn đến trầm cảm là những môn đòi hỏi sự khổ luyện từ nhỏ. Thể dục dụng cụ xếp hàng đầu trong số này về mức độ khổ luyện.
Những bé trai, bé gái được bắt đầu huấn luyện từ khi mới chỉ 5 tuổi và kéo dài quá trình khổ luyện đến tận 14-15 tuổi, trước khi đủ trình độ để thi đấu nhiều cấp độ.
Những chương trình đào tạo, tập luyện đến mức khắc khổ không chỉ tác động lên cơ thể mà còn gây ra những ám ảnh suốt đời về tâm lý. Đau đớn thể xác, áp lực phải vượt qua các vòng tuyển chọn và cả ước mơ, ảo tưởng về sự thành công trong tương lai khiến nhiều VĐV nhí “chết yểu sự nghiệp” từ rất sớm.
Một trong những ngôi sao thể dục dụng cụ nổi tiếng nhất thế giới liên quan đến sức khỏe tâm lý là “thần đồng” Simone Biles (Mỹ). Biles dù mới 24 tuổi những đã giành tới 32 huy chương các loại ở đấu trường Olympic và thế giới. Cô là một trong những VĐV thể dục dụng cụ thành công nhất trong lịch sử thể thao Mỹ và thế giới.
Tuy nhiên, cô gái này đã trải qua nhiều biến cố trong quá trình tập luyện và thi đấu: từ việc bị bác sĩ đội tuyển quấy rối tình dục, chấn thương dai dẳng và đặc biệt là áp lực được kỳ vọng quá lớn từ người hâm mộ. Biles mới đây đã bỏ thi đấu nhiều nội dung sở trường ở Olympic Tokyo 2020 vì vấn đề sức khỏe tâm lý, làm dấy lên những lo ngại về vấn đề tế nhị này trong giới thế thao.
Ngoài ra, những ngôi sao lớn khác như “kình ngư” Michael Phelps, VĐV bơi xuất sắc nhất mọi thời đại với 28 huy chương Olympic, giữ kỷ lục giành 23 HCV Thế vận hội, cũng đã từng mắc chứng trầm cảm và nghĩ đến cái chết; hay Naomi Osaka, tay vợt 4 lần vô địch Grand Slam, người châu Á và Nhật Bản đầu tiên giữ vị trí số 1 quần vợt nữ thế giới, cũng gặp vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tâm lý thời gian qua.
Ở Việt Nam, không ít VĐV gặp vấn đề về tâm lý như: Nguyễn Thị Oanh (mất ngủ, suýt từ giã sự nghiệp điền kinh vì viêm cầu thận); anh em VĐV chạy 400m Quách Công Lịch, Quách Thị Lan từng khủng hoảng tinh thần vì chấn thương kéo dài; võ sĩ karatedo đẳng cấp thế giới Nguyễn Thị Ngoan mắc trầm cảm tới 2 năm, trước khi trở lại sàn đấu…
Còn rất nhiều vấn đề, cá nhân cụ thể từng liên quan đến trầm cảm thể thao mà chúng tôi sẽ tiếp tục đề cập đến ở những bài viết sau về chủ đề nhạy cảm này.
Vươn lên đỉnh cao thế giới ở tuổi 19, tài năng hiếm có của Karate Việt Nam Nguyễn Thị Ngoan đã phải đối mặt với căn bệnh trầm cảm như thế nào.
Tay vợt nữ số 2 thế giới Naomi Osaka vừa làm chấn động làng tennis, vì bỏ Roland Garros 2021 do không muốn dự họp báo. Thế nhưng, BTC Wimbledon tuyên bố sẽ không nhân nhượng cô về việc này.
Khép lại sự nghiệp thi đấu nhiều thăng trầm, giờ đây LaMarcus Aldridge sẽ tiếp tục một cuộc chiến mới với những căn bệnh nguy hiểm.
Chia sẻ của một bà mẹ "hot girl" sau khi hoàn thành cuộc đua marathon lần đầu tiên trong cuộc đời về chạy bộ đã thay đổi cuộc đời cô gây sốt cộng đồng mạng.
Cuộc hôn nhân tưởng chừng đẹp như mơ, với 3 con nhỏ của người mẫu Danielle Lloyd và tiền vệ Jamie O’Hara chính thức tan vỡ vào tháng 12 năm ngoái.
Ronaldo chưa đưa ra quyết định cuối cùng về cơ hội tham dự World Cup 2026, tuy nhiên thầy cũ Sir Alex không tin rằng cậu học trò cũ còn đủ thể lực.
Dù phải thi đấu với một chiếc vai không lành lặn, Jude Bellingham vẫn có mùa giải rực sáng ở CLB Real Madrid trước khi sắm vai ngôi sao tuyển Anh tại VCK EURO 2024.
Nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá Bồ Đào Nha vs Pháp, Vòng tứ kết Euro 2024. Chuyên gia phân tích, dự đoán trận Bồ Đào Nha vs Pháp, chính xác nhất trên Bóng Đá Châu Âu.
Màn trình diễn xuất thần của Alex Pereira tại UFC 303 giúp tay đấm người Brazil tiến thêm một bước nữa trong hành trình danh vọng trên sàn MMA.
Canada Open 2024 là giải đấu cầu lông World Tour khép lại trước Olympic Paris 2024. Các thống kê sẽ giúp người hâm mộ hiểu thêm về sự kiện Super 500 này.
Nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá Đức vs Tây Ban Nha, Vòng tứ kết Euro 2024. Chuyên gia phân tích, dự đoán trận Đức vs Tây Ban Nha chính xác nhất trên Bóng Đá Châu Âu.
Anh sẽ gặp Thuỵ Sĩ ở tứ kết Euro 2024 sau khi thoát hiểm trước Slovakia ở vòng loại trực tiếp đầu tiên. Dưới đây là lịch sử đối đầu giữa hai đội tuyển.
Chia tay VFF, HLV Hoàng Anh Tuấn được bổ nhiệm chính thức vào chiếc ghế nóng của Bình Dương nhằm chuẩn bị cho mùa giải 2024/25.
Đến lúc này, đương kim vô địch Ý đã bị loại. Euro 2024 đã xác định danh sách đấu vòng tứ kết khi Anh và Pháp đều chưa thể hiện thuyết phục, ngược hẳn Tây Ban Nha.
Những kết quả bất ngờ cùng sự tỏa sáng khó tin khiến đội hình xuất sắc nhất vòng 1/8 Euro 2024 tràn ngập những gương mặt lạ thay vì các ngôi sao tên tuổi.
Chuyên gia của tờ Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Hà Lan vs Thổ Nhĩ Kỳ thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 2h00 ngày 7/7.
HLV tuyển Đức Julian Nagelsmann xem ra không ngần ngại vận dụng bất cứ phương pháp kỳ quái nào nhằm ngăn ngừa bị nghe lén chiến thuật trước trận gặp Tây Ban Nha ở vòng tứ kết Euro 2024.
Sẽ không nói quá khi Tây Ban Nha vs Đức là trận chung kết sớm của EURO 2024, cuộc chạm trán giữa hai đội bóng đang có phong độ cao nhất giải đấu.
Số vé cung chỉ đáp ứng khoảng 1/10 so với nhu cầu chưa hẳn là tín hiệu duy nhất để đưa ra dự báo về một cuộc đại phá Dusseldorf sắp tới của các cổ động viên Anh.
Chuyên gia của tờ Evening Standard đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Anh vs Thuỵ Sĩ thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 23h00 ngày 6/7.
Kết quả bóng đá bán kết Cúp QG 2023/24 hôm nay. Cập nhật kqbd bán kết Cúp QG mùa giải 2023/24 mới nhất.
Đối đầu với ĐT Đức ở tứ kết EURO 2024 là Tây Ban Nha, đội bóng đang sở hữu một tiền vệ có chuỗi trận vô cùng đặc biệt trong gần một năm rưỡi qua ở cả ĐTQG lẫn CLB.
Trần Thị Nhi Yến là VĐV số 1 Việt Nam ở vòng loại Thế vận hội Paris 2024 khi từng lọt vào top 100 Olympic ở nội dung 100m nữ.
Những gì Ian Garry làm ở UFC 303 đúng như Dana White và các đồng sự dự đoán, nhưng kết quả lại không giống như thực tế.
Lịch thi đấu, trực tiếp cầu lông Canada Open năm 2024 hôm nay. Cập nhật lịch trực tiếp giải cầu lông Canada mở rộng năm 2024 mới nhất.
Ở trận Brazil gặp Colombia, VAR đã sai khi cho rằng Munoz chạm bóng trước khi hạ gục tiền đạo người Brazil. Kết quả là LĐBĐ Nam Mỹ phải xin lỗi.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Bồ Đào Nha và Pháp thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 2h00 ngày 6/7. Cập nhật đội hình trận Bồ Đào Nha vs Pháp.
Lionel Messi đang có cơ hội để được đá chính trong đội hình Argentina gặp Ecuador ở vòng tứ kết Copa America 2024 sau khi bỏ lỡ trận đấu trước đó.
Ngày này 20 trước, Ronaldo nước mắt giàn giụa khi cùng Bồ Đào Nha thất bại đau đớn trong trận chung kết trước Hy Lạp ở kỳ Euro điên rồ bậc nhất lịch sử.
Euro 2024 tiếp tục chạm mốc doanh thu kỷ lục, bỏ xa các giải đấu bóng đá khác. Đi kèm với đó là mức chi tiền thưởng kỷ lục cho các cầu thủ và đội tuyển tham dự.
Án treo giò của Marc Guehi có thể là nguyên nhân khiến HLV Gareth Southgate phải tự thay đổi đội hình mà mình áp dụng từ vòng bảng.
Bồ Đào Nha và Pháp sẽ một lần nữa gặp nhau tại Euro, nơi chứng kiến những màn chạm trán đỉnh cao. Dưới đây là lịch sử đối đầu Bồ Đào Nha vs Pháp.
Những cái tên ở cả hai phía Tây Ban Nha - Đức đều không đồng tình với nhận định của cựu thủ thành Jens Lehmann về "La Roja non nớt".
Cập nhật thông tin, dự đoán, câu chuyện, kết quả các trận đấu tại EURO 2024 ngày 4/7
HLV Lionel Scaloni, thầy của Lionel Messi ở đội tuyển Argentina, dành nhiều lời khen có cánh đến đội tuyển Tây Ban Nha trước trận tứ kết Euro 2024 gặp tuyển Đức.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Tây Ban Nha và Đức thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 23h00 ngày 5/7. Cập nhật đội hình trận Tây Ban Nha vs Đức.
Argentina sẽ gặp Ecuador ở tứ kết Copa America 2024 sau khi gặp đối thủ này hai lần trong 10 tháng qua. Dưới đây là lịch sử đối đầu giữa hai đội tuyển.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Argentina và Ecuador thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 8h00 ngày 5/7. Cập nhật đội hình trận Argentina vs Ecuador.
Cựu thủ thành Jens Lehmann tin rằng, đối thủ của đội tuyển Đức tại vòng tứ kết EURO 2024 là một đội bóng còn non nớt và khó lòng có thể tiến sâu.
Tây Ban Nha chạm trán chủ nhà Đức ở tứ kết Euro 2024 sau khi cả hai cùng trải qua hành trình xuất sắc. Dưới đây là lịch sử đối đầu giữa hai đội tuyển.
Vòng bảng Copa America 2024 đang đi đến những trận đấu cuối cùng và xác định được các cặp đấu tứ kết. Đáng chú ý, Argentina sẽ đụng độ đối thủ sừng dỏ.
Chuyên gia của tờ Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Bồ Đào Nha vs Pháp thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 2h00 ngày 6/7.
Chuyên gia của tờ Evening Standard đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Tây Ban Nha vs Đức thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 23h00 ngày 5/7.
Chuyên gia của tờ Sporting News đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Argentina vs Ecuador thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 8h00 ngày 6/7.
Chuyên gia của tờ Sporting News đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Argentina vs Ecuador thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 8h00 ngày 5/7.