20h00 ngày 12/06, bảng D, TNK - Croatia: Không "Thổ kiều" là tiêu

Chấm dứt thập niên thảm bại

Thành công được như Thổ Nhĩ Kỳ quả thật chuyện xưa nay hiếm: Không tạo đủ cầu thủ giỏi, phải đi săn “Thổ kiều” để trở thành cường quốc. Chỉ cần nhìn vào danh sách được HLV Fatih Terim triệu tập đến Pháp là rõ. Đấy phải chăng là một nghịch lý, vì dù dân số chỉ xấp xỉ 80 triệu, Thổ Nhĩ Kỳ hiện là một thế lực không nhỏ ở châu Âu khi cả 3 CLB lớn ở Istanbul đèu đang dùng những sân vận động hiện đại và đủ tiềm lực để trả những khoản lương khổng lồ.

Điều đó giải thích tại sao Galatasaray đang có Wesley Sneijder và Lukas Podolski, Fenerbahce sở hữu Nani và Robin van Persie, còn Besiktas – đội bóng vô địch Thổ Nhĩ Kỳ mùa này hiện nắm Ricardo Quaresma và Mario Gomez. Tuy nhiên, thực trạng ấy vẫn không đủ để phớt lờ vấn đề của bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ: Không sản sinh đủ tài năng cho ĐTQG. Bởi vậy, VCK EURO 2016 mới chỉ là giải lớn thứ 6 mà Thổ Nhĩ Kỳ góp mặt, và giải đầu tiên họ dự trong gần 10 năm qua.

Những tài năng bản địa như Arda Turan (trái) không đủ sức đưa Thổ Nhĩ Kỳ tới các giải lớn.

Sau 3 trận đầu của vòng loại EURO 2016, Thổ Nhĩ Kỳ tưởng chừng tiếp tục đi vào vết xe đổ của quá khứ do chỉ kiếm 1 điểm trước Iceland, Czech và Latvia, nên đứng cuối bảng A, sau cả Kazakhstan và Latvia. Nhưng sau đó, đoàn quân của Fatih Terim đột ngột khởi sắc khi giành đến 17 điểm ở 7 trận kế tiếp với mạch chiến thắng trước Hà Lan, Czech và Iceland. Nhờ đó, họ đứng thứ 3 chung cuộc, hơn Hà Lan 5 điểm để lấy giấy thông hành đến thẳng Pháp 2016. Không dừng lại ở đó, Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài chuỗi chiến thắng lên 12 trận khi đá giao hữu hạ Thụy Điển và Áo hồi tháng 3/2016, trước lúc sẩy chân trước Anh nhưng thắng lại Montenegro và Slovenia ngay trước VCK EURO.

Sử trổi dậy của các “Thổ kiều”

Sở dĩ Thổ Nhĩ Kỳ 2015/16 khởi sắc hơn Thổ Nhĩ Kỳ của gần 10 năm nay được giải thích là do sự tiến bộ của một thế hệ mới. Thế nhưng, những tài năng của thế hệ này lại thuộc diện “Thổ kiều”, những cầu thủ gốc Thổ Nhĩ Kỳ nhưng chào đời và trưởng thành ở Tây Âu. Trên thực tế, hiện tượng dân nhập cư Thổ Nhĩ Kỳ ở Đức sản sinh những tài năng như Mesut Ozil, Ilkay Gundogan và Emre Can không còn là chuyện lạ.

Nuri Sahin, tiền vệ 27 tuổi sinh ra ở Ludenscheid nằm phía nam Dortmund.

Vấn đề là các cầu thủ nhà nghề xuất thân từ cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ ở Đức, ước khoảng 3 triệu, thường chọn khoác áo đội tuyển nơi họ sinh ra, thay vì Thổ Nhĩ Kỳ. Nguyên nhân phần nào là do chính quyền Đức không cho phép người trưởng thành được giữ quốc tịch kép Đức - Thổ Nhĩ Kỳ. Vì vậy, Thổ Nhĩ Kỳ đành góp nhặt bất cứ “Thổ kiều” nào bỗng “nhớ nguồn” muốn đầu quân cho họ.

Tuy nhiên, HLV Fatih Terim cũng chỉ cần có thế: Sự hiện diện của các “Thổ kiều” dù ít, song đủ để cải thiện chất lượng kỹ thuật cho ĐTQG. “Thông thường, các “Thổ kiều” được huấn luyện bài bản hơn và được dạy bóng đá hiện đại hơn”, một chuyên gia của Thổ Nhĩ Kỳ giải thích: “Hơn nữa, nước Đức đang sản sinh ra những cầu thủ hay nhất thế giới và “Thổ kiều” được hưởng lợi từ hệ thống này. Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng bắt chước Đức, nhưng cần có thời gian”.

Những nhân tố nổi bật

Hệ quả là khi ra quân gặp Croatia ở VCK EURO 2016 tối nay, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dựa vào “Thổ kiều” 22 tuổi Hakan Calhanoglu, tiền vệ sáng tạo siêu việt và chuyên gia đá phạt góp công lớn giúp đoàn quân của Fatih Terim vượt qua vòng loại lần này. Chính anh là tác giả bàn thắng quan trọng trong chiến thắng quyết định trước Czech tại Prague hồi tháng 10/2015. Chào đời tại Mannheim và lớn lên ở học viện Karlsruher trước lúc đầu quân cho Bayer Leverkusen năm 2014, anh được xem như sự hỗ trợ tuyệt vời của Đức cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Trước đó là Nuri Sahin, tiền vệ 27 tuổi sinh ra ở Ludenscheid nằm phía nam Dortmund. Anh từng là nhân tố quan trọng của Borussia Dortmund với Jurgen Klopp và nay là Thomas Tuchel. Yunus Malli cũng thuộc diện “Thổ kiều” từ Đức: Tiền vệ tài năng 24 tuổi này đến từ Kassel ở giữa lòng nước Đức, được Borussia Monchengladbach đào tạo và rèn giũa kinh nghiệm tại Mainz, chơi cho các tuyển trẻ Đức đến lứa U.21 mới chuyển sang Thổ Nhĩ Kỳ và vừa có trận đầu tiên cho ĐTQG hồi tháng 11/2015.

Tại VCK EURO 2016 tối nay, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dựa vào “Thổ kiều” 22 tuổi Hakan Calhanoglu.

Một bổ sung quan trọng khác là Oguzhan Ozyakup giàu kỹ thuật và chơi bóng thông minh. Tuy nhiên, anh không sinh ở Đức, mà tại Hà Lan năm 1992. Anh đầu quân choArsenal trước lúc 16 tuổi, từng đá 2 trận tại Capital One Cup năm 2011 cũng như đeo băng thủ quân Hà Lan ở các lứa U.17 và U.19. Đến năm 2012, anh chuyển sang Thổ Nhĩ Kỳ do từ Arsenal gia nhập Besiktas. Anh chính là nhạc trưởng trong chiến thắng Hà Lan 3-0 tại Konya hồi tháng 9/2015, thậm chí ghi bàn đầu.

Ở hai cánh, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đều dựa vào các “ngoại binh” như Olcay Sahan chào đời tại Dusseldorf và từng đá cho các CLB Đức là Duisberg cùng Kaiserslautern trước lúc đến Thổ Nhĩ Kỳ khoác áo Besiktas. Trong khi ấy, Emre Mor mới 18 tuổi đến từ Copenhagen (Đan Mạch) và vừa tạo ấn tượng trong năm nay ở Nordsjaelland nên đang được ví như “Messi của Thổ”. Một “Thổ kiều” khác chẳng thể bỏ qua là Cenk Tosun sinh tại Wetzlar đang có mặt trên hàng công.

Messi ở Thổ là tiêu!

“Dòng máu” mới này rõ ràng đem lại sức sống mãnh liệt cho Thổ Nhĩ Kỳ đang cạn kiệt nhân tài vì quản lý lỏng lẻo tới mức các đội trẻ chẳng có nổi địa chỉ e-mail, số điện thoại hoặc phòng thay đồ để liên hệ. HLV Fatih Terim chua chát thừa nhận: “Nếu sinh ra tại Thổ Nhĩ Kỳ, ngay cả Lionel Messi cũng phải sớm lụi tàn”. Bởi lẽ, thiếu thốn cơ sở vật chất và đầu tư thích hợp hiện là những trở ngại lớn nhất ngăn cản Thổ Nhĩ Kỳ phát triển tài năng trẻ. Do đó, Thổ Nhĩ Kỳ phải dựa dẫm vào lực lượng của “Thổ kiều”.

Nếu sinh ra tại Thổ Nhĩ Kỳ, ngay cả Lionel Messi cũng phải sớm lụi tàn.

Điều thú vị là sức mạnh của “Thổ kiều” hiện được thừa nhận rộng rãi ở Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt khi Besiktas vô địch Super Liga mùa này. Bởi lẽ, lực lượng nòng cốt của Besiktas chính là các “Thổ kiều” đang có tên trong danh sách của Fatih Terim dự VCK EURO 2016. Fikret Orman – chủ tịch Besiktas tin rằng xu thế này còn kéo dài đến lúc Thổ Nhĩ Kỳ chấp nhận đầu tư vào các học viện bóng đá.

Thế nhưng, Fikret Orman không cho rằng thực trạng này có gì đáng xấu hổ. Ông tuyên bố: “Điều quan trọng là chọn lựa của các cầu thủ. Thổ Nhĩ Kỳ có 75 triệu người, nhưng phần lớn trụ cột của Thổ Nhĩ Kỳ đến từ châu Âu, với 75% đến từ Đức, Hà Lan hoặc Bỉ. Dù vậy, họ vẫn sống trong gia đình người Thổ Nhĩ Kỳ, mang cùng ‘gen’ của người Thổ Nhĩ Kỳ. Do đó, đừng ngại nếu 75 triệu người Thổ Nhĩ Kỳ không thể xây dựng được ĐTQG thì nhờ châu Âu làm giùm cũng được”.