Tập luyện chuyên sâu: Cốt lõi của tốc độ, nhanh nhẹn và gia tốc (Kỳ 1: Định nghĩa)

Tốc độ (Speed)

Tốc độ là khả năng vận động đưa cơ thể đến một vị trí theo một phương nhất định trong thời gian nhanh nhất có thể. Trong Boxing, tốc độ còn được chia ra tốc độ phóng, tốc độ đấm và cả tốc độ lách né, bo đỡ. Mỗi loại tốc độ như vậy lại cần có một hướng xây dựng cơ bắp khác nhau.

Đây là tốc độ, những cú đấm này là tốc độ

Sự nhanh nhẹn (Agility)

Khái niệm dễ bị nhầm lẫn với tốc độ nhất, thay vì được đánh giá từ tốc độ, sự nhanh nhẹn thiên phần nhiều về khả năng chuyển hướng và thay đổi nhịp độ đột ngột. Nói sâu hơn một chút, sự nhanh nhẹn là khả năng để bắt đầu/đề pa hoặc kết thúc (brake) một động tác nào đó cùng với khả năng chuyển hướng, thay đổi nhịp, tốc độ ngẫu nhiên.

Ở trường hợp này, đây là sự kết hợp giữa Agility và Speed, vì bất ngờ thay đổi tốc độ, cùng với tốc độ tay chớp nhoáng của Mayweather

Dù cũng chỉ là những cú đấm, nhưng ở ví dụ này, Mayweather sử dụng việc thay đổi tốc độ và nhịp độ đột ngột để ra đòn. Do đó, đây là agility

Quickness (Gia tốc)

Đạt được speed tối đa là một chuyện, làm sao để đạt được tốc độ tối đa (max speed) trong thời gian ngắn nhất lại là một câu chuyện khác. Gia tốc nhanh lại đòi hỏi đòn đánh có đủ lực để đạt được hiệu quả. Một cú đánh, nhanh nhưng phủi cũng chẳng thể gây được tác dụng gì!

Vì tính chất của nó, gia tốc gần như gắn liền với phản ứng (react) của võ sĩ. Nói tóm gọn là thế này: Phản ứng là thời gian não tiếp nhận thông tin và đưa ra xử lý, còn độ quickness lại là tốc độ xử lý thông tin. Và nếu đã tập luyện thành những phản xạ vô thức, một cú đánh sẽ đạt gia tốc cao nhất.

Những vấn đề về luyện tập speed, agility và quickness trong Boxing

Về cơ bản, để phát triển được tốc độ tối ưu, bạn cần biết được cái ngưỡng cự ly tối đa mà võ sĩ có thể đạt được. Tiếp đó là các loại cơ bắp riêng biệt cho từng loại tốc độ bạn muốn phát triển. Một điều quan trọng nữa ở Boxing, đó là sự thăng bằng sau khi bạn đạt được tốc độ tối đa. Hay nói đúng hơn, nếu như bạn chỉ lo tập luyện tăng cường tốc độ mà không quan tâm đến thăng bằng của cơ thể, bạn sẽ bị chạy thẳng ra khỏi võ đài theo đúng nghĩa đen. Như vậy speed còn đi cùng với độ dừng (brake) và độ hồi. Do đó, có thể kết luận rằng, trong Boxing, sự nhanh nhẹn và gia tốc quan trọng hơn tốc độ.

Boxing không phải một bộ môn chạy nước rút, do đó, việc sử dụng tốc độ của Boxing cũng thường không bao giờ kéo dài quá 1 giây và thiên về những khoảnh khắc trong tích tắc (snap quick) hơn. Điều này cũng lại mở ra một vấn đề khác. Tập speed như thế nào để có thể chuẩn bị cho trường hợp nào và làm sao để nó phối hợp được với sự nhanh nhẹn của võ sĩ.

Quay lại với ảnh động đầu bài. Trong bài tập Speed Jab, nếu để ý, các bạn sẽ thấy rằng Floyd Mayweather cần một khoảng thời gian khá lâu để đưa tay trước vào tư thế chuẩn bị tốt nhất cho đến khi anh tung ra đòn đánh. Mục tiêu của Mayweather trong lúc này không phải là làm sao để tung ra một cú jab nhanh nhất mà là làm sao để đạt được tốc độ tối đa cho đòn Jab. Cũng như những tay độ mô tô chuyên nghiệp, họ cần những đường đua thẳng drag race để tìm ra tốc độ tối đa của một chiếc xe.

Đây là concept luyện tập của speed, bạn phải đẩy tốc độ của một vận động nào đó lên cao nhất. Còn đối với concept của Agility, bạn phải tìm cách làm sao để duy trì được thăng bằng để có thể tung ra những cú đánh tiếp theo. Sự phối hợp toàn cơ thể là điều cốt lõi của Agility.

Riêng đối với gia tốc, yếu tố quan trọng nhất cũng như khó tập nhất trong 3 yếu tố kể trên lại có một concept khác và cần phối hợp nhiều với những bài tập phản xạ. Ở bài tập gia tốc, bạn cần chuẩn bị cho cơ thể những câu trả lời chính xác cho những tình huống khác nhau. Rồi sau đó, bạn tìm cách để não bộ phản ứng ngay lập tức với các tình huống đã định đó. Cuối cùng là phát triển speed cho câu trả lời đó.

Ví như một pha counter jab, bạn cần chuẩn bị động tác phòng thủ như slip, đỡ, counter là câu trả lời cho tình huống nhận jab. Điều tiếp theo bạn cần làm là phát triển tốc độ trả lời cho counter của bạn, và cuối cùng là tốc độ cho pha xử lý đó.

Lưu ý: Thành thực mà nói, rất khó để tìm thấy các tư liệu tập luyện thật sự của các ngôi sao, vì bởi, những thứ họ đăng tải thường chỉ là màn biểu diễn trước truyền thông thay vì những bài tập thứ thiệt vì 2 lý do: Thứ nhất, vì là biểu diễn nên nó đẹp. Thứ hai, vì nếu quá thành thật, những HLV đối thủ có thể dựa trên đó tạo ra những chiến thuật khắc chế. Để phát triển tốc độ, Mayweather không chỉ dựa vào mỗi một chiếc bao cát. Thêm một điều cần lưu ý nữa là đối với casual fan, họ sẽ không bao giờ hiểu những bài tập chuyên sâu trừ khi được giải thích, do đó, khi đứng trước ống kính, tốt nhất cứ làm mọi thứ thật nhanh và thật mạnh để khoe với đại chúng.