Năm 2018, có võ sĩ boxing Đổ Hồng Ngọc bị buộc phải lên mặt báo bởi vụ lùm xùm xung quanh giới tính thực của cô. Cô sinh ra, được bác sĩ nhận dạng bộ phận sinh dục ngoài là nữ, lớn lên được mọi người đối xử như nữ giới, nhưng oan nghiệt là việc chạy nhiễm sắc thể lại cho ra kết quả cô mang một cặp nhiễm sắc thể XY của nam.
Vậy rốt cuộc cô nên được tính là nam hay nữ?
Để làm rõ vấn đề này, có lẽ cần điểm lại một vài tri thức về sự phát triển và biệt hóa bộ phận sinh dục ngoài của phôi – thai nhi người.
Theo kết quả siêu âm và những nghiên cứu y học kinh điển trong thập kỷ qua, dù phôi người có mang nhiễm sắc thể giới tính XY hay XX, thì trong 8 tuần đầu, phôi thai người đều tồn tại hai cấu trúc, hai cơ quan sinh dục.
Một là ống Mullerian sau này sẽ phát triển thành cơ quan sinh dục nữ, và một là ống Wolffian mà sau này sẽ biệt hóa thành cơ quan sinh dục nam.
Chuyện "trở thành thân nam nhi" ở phôi người là một hành trình yêu cầu khá nhiều yếu tố, bởi sự phát triền bình thường của cơ quan sinh dục nam sẽ phụ thuộc vào sự ảnh hưởng qua lại của các gen trên nhiễm sắc thể Y, hormone nam testosterone và hormone ức chế sự phát triển của ống Mullerian (Anti Mullerian hormone – AMH).
Chỉ cần một trong số đó hoạt động không hiệu quả hoặc bị ức chế, ống Wolffian sẽ trở thành bộ phận thứ yếu ở tuần thai thứ 8. Thay vào đó ống Mullerian sẽ chiếm cứ vị trí chủ đạo, biệt hóa trở thành một bộ phận sinh dục ngoài y như nữ.
Sau thời điểm này, kể cả khi phôi thai được bổ sung testosterone hay có phát triển tinh hoàn đi chăng nữa, cấu trúc của bộ phận sinh dục ngoài cũng đã bị cố định. Nó sẽ không tự nhiên thay đổi cho đến cuối đời, bất chấp nhiễm sắc thể có là XX hay XY. Hiện tượng này sẽ gây ra cái gọi là "dương vật thụt", "tinh hoàn thụt" mà ta vẫn biết.
Thậm chí, như một trường hợp hiếm được ghi nhận ở Canada vào năm 1996, còn có một ca vừa có tinh hoàn và ống dẫn tinh, lại vừa có cấu trúc tử cung và vòi dẫn trứng khá phát triển trong khi mang nhiễm sắc thể XY của nam!
Theo thống kê của Cộng đồng Liên giới tính Bắc Mỹ (ISNA), cứ hai nghìn người thì một người sẽ biệt hóa giới tính không rõ ràng và trở thành người liên giới tính (intersexs)
Vậy việc "ông tạo nặn lỗi" này có xảy ra thường xuyên hay không?
Rất tiếc là có. Theo thống kê của Cộng đồng Liên giới tính Bắc Mỹ (ISNA), tỉ lệ lỗi diễn ra khi biệt hóa giới tính ở người là 1/2000, nghĩa là cứ hai nghìn người thì một người sẽ biệt hóa giới tính không rõ ràng và trở thành người liên giới tính (intersexs).
Ở cộng đồng Châu Á, nhất là những nước chịu ảnh hưởng văn hóa phụ quyền Trung Quốc, tỷ lệ này sẽ thấp hơn bởi không ít gia đình có tư tưởng chọn lọc giới tính thai nhi trước khi sinh, nhưng đó lại là một câu chuyện khác mà người viết sẽ không lạm bàn.
Trở lại câu chuyện của những người intersex, hay như trường hợp võ sĩ Đổ Hồng Ngọc., mang nhiễm sắc thể XY nhưng bộ phận sinh dục ngoài lại được xác nhận là của nữ.
Trong thể thao, nhất là thể thao đối kháng, tầm quan trọng của testosterone – hợp chất anabolic xây dựng cơ bắp quan trọng bậc nhất trong cơ thể người – là chuyện khỏi phải bàn. Nó làm tăng tốc xây dưng cơ bắp và sức mạnh, tăng sự hình thành của các tế bào máu, tăng tốc độ phục hồi chấn thương, tăng khả năng hấp thụ protein, làm chắc xương và giảm mỡ.
Bởi thế mà chuyện cơ thể võ sĩ có cấu tạo nam hay nữ, lượng sản xuất hormone testosterone như thế nào là cực kỳ quan trọng để có sự công bằng tương đối trong việc sắp xếp các trận đấu. Có mấy khi người ta dám để các nữ võ sĩ lên đài với các võ sĩ nam, kể cả khi cùng hạng cân!
Cũng vì lý đó mà không chỉ võ thuật, nhiều môn thể thao thành tích cao khác cũng rất không hữu hảo với những người chuyển giới (transgenders) và liên giới tính (intersexs).
Patricio Manuel - Boxer chuyển giới từng sinh ra dưới cái tên rất nữ tính Patricia Manuel
Nếu bạn quan tâm đến võ thuật, nhất là Muay Thái, hẳn bạn sẽ nhớ mang máng đến cái tên Nong Rose. Nong Rose Banjaroensuk có cái tên khai sinh là Somros Polchareon, giới tính nam. Cô đã chuyển giới sang nữ, nhưng hiện tại vẫn đánh đài Muay Thái với các đối thủ nam nhi.
Một ví dụ khác ít nổi tiếng hơn thuộc về Boxing, đó là Patricio Manuel – một võ sĩ sinh ra với giới tính nữ, từng 5 lần vô địch giải trẻ nghiệp dư Mỹ. Nhưng sau khi chuyển giới thành nam, anh cũng xác định sẽ lên sàn chiến đấu với các tay đấm nam luôn.
Điểm chung ở đây là cả hai đều quyết định tiếp tục nghề võ ở sàn đấu của các nam võ sĩ, bởi bản thân họ hiểu được rằng mình đã có lợi thế testosterone quá cao so với các vận động viên nữ thông thường. Tương tự, không ít các vận động viên chuyển giới và liên giới ở các bộ môn thể thao khác cũng phải chọn tiếp tục cuộc chơi bằng việc đọ sức với các đối thủ nam.
Sự khác biệt về thể chất giữa nam và nữ là quá rõ ràng, nên việc để các vận động viên chuyển giới - liên giới thi đấu với các vận động viên nam chắc chắn sẽ là thiệt thòi cho họ
Điều này có công bằng với bản thân họ không? Hẳn là không, bởi một vận động viên nam thông thường, được phát triển cơ bắp dưới nồng độ testosterone cao trong suốt cuộc đời họ, chắc chắn sẽ có bộ cơ xương "ngon lành" hơn một vận động viên nữ chuyển giới chỉ mới bắt đầu dùng testosterone liều cao để biến đổi giới tính trong vài năm hay một vận động viên intersex ngay từ đầu đã có lượng testosterone phát triển không đủ mạnh.
Điều đó không ảnh hưởng đến thành tích mới là lạ!
Nhưng nếu đẩy họ xuống sân chơi của nữ, thì lại quá thiếu công bằng cho các đối thủ của họ. Chuyện các vận động viên chuyển giới và liên giới muốn tham gia sân chơi nữ chỉ mới được Ủy ban Olympic Quốc tế mở một mặt lưới rất nhỏ vào năm 2016, với hai nữ vận động viên chuyển giới đầu tiên đã được tham gia cạnh tranh với các nữ VĐV thông thường tại Olympic Rio.
Còn trước đó, theo điều tra và thống kê từ Vice.com, vì mục tiêu tham dự sân chơi Olympic, đến năm 2015, từng có không dưới 100 trường hợp những vận động viên chuyển giới – liên giới bị ép phải thực hiện phẫu thuật và sử dụng thuốc ức chế hormone với những di chứng rất nặng nề để được chính thức thi đấu.
Cũng vì lý đó mà không chỉ võ thuật, nhiều môn thể thao thành tích cao khác cũng rất không hữu hảo với những người chuyển giới (transgenders) và liên giới tính (intersexs).
Bởi vậy, chuyện giới tính được xác định như thế nào sẽ là điều có ảnh hưởng vô cùng lớn đến cuộc sống, đến sự nghiệp của một vận động viên. Nào có cái gì dễ dàng kiểu "tụt quần ra xem" rồi cứ thế phán là xong!
Boxing Cần Thơ và nữ anh thư săn vàng của họ, võ sỹ Đổ Hồng Ngọc đã từng gây rúng động làng thể thao Việt Nam như thế nào?
Chủ tịch WBC Marucio Sulaiman mới đây đã lên tiếng về vụ điều tra Tyson Fury gian lận chất cấm vừa qua.
Sự nghiệp của tân vương WBC hạng nặng Tyson Fury đột ngột gặp một scandal khổng lồ có khả năng hủy hoại sự nghiệp và danh tiếng của anh.
Một trận đấu hết sức khó khăn dành cho T1, nhưng Faker cùng các đồng đội đã xuất sắc đánh bại Bilibili Gaming và đòi lại món nợ tại MSI 2024.
Dricus Du Plessis đang hướng tới mục tiêu mà bất kỳ võ sĩ nào ở hạng trung UFC cũng tìm cách thực hiện trong suốt 5 năm qua.
Billiard carom 3 băng Việt Nam đang nở rộ kỷ lục series điểm, khi sau Thón Viết Hoàng Minh, đến lượt Chiêm Hồng Thái có lượt cơ ghi điểm "khủng".
Giải Việt dã học sinh, sinh viên mở rộng lần thứ 28 của Trường Đại học Mở TPHCM không chỉ thu hút các sinh viên và viên chức trong trường, mà còn có sự tham dự của những học sinh cấp 3 cùng cán bộ viên chức trên địa bàn Quận 3.
Vòng tứ kết Euro 2024 sẽ mở màn bằng cuộc đối đầu hấp dẫn có sự hiện diện của đội chủ nhà Đức. Trong khi đó, Bồ Đào Nha và Pháp cũng tranh vé đi tiếp.
Hà Lan và Thổ Nhĩ Kỳ gặp nhau ở tứ kết Euro 2024 sau khi cùng xuất sắc vượt qua vòng 1/8. Dưới đây là lịch sử đối đầu giữa hai đội tuyển.
Kết quả bóng rổ VBA 2024 hôm nay mới nhất. Cập nhật kết quả Giải bóng rổ VBA 5x5 năm 2024 chính xác nhất diễn ra từ ngày 19/06 đến ngày 29/9.
Chuyên gia của tờ Sporting News đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Brazil vs Uruguay thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 8h00 ngày 7/7.
Trực tiếp Esports World Cup 2024 nội dung Liên Minh Huyền Thoại ngày 4/7: BLG vs T1. Liệu Faker và các đồng đội có thể đòi lại món nợ tại MSI 2024?
Kết quả bóng đá bán kết Cúp QG 2023/24 hôm nay. Cập nhật kqbd bán kết Cúp QG mùa giải 2023/24 mới nhất.
Chuyên gia của tờ Sporting News đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Colombia vs Panama thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 5h00 ngày 7/7.
Nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá Bồ Đào Nha vs Pháp, Vòng tứ kết Euro 2024. Chuyên gia phân tích, dự đoán trận Bồ Đào Nha vs Pháp, chính xác nhất trên Bóng Đá Châu Âu.
Nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá Đức vs Tây Ban Nha, Vòng tứ kết Euro 2024. Chuyên gia phân tích, dự đoán trận Đức vs Tây Ban Nha chính xác nhất trên Bóng Đá Châu Âu.
Anh sẽ gặp Thuỵ Sĩ ở tứ kết Euro 2024 sau khi thoát hiểm trước Slovakia ở vòng loại trực tiếp đầu tiên. Dưới đây là lịch sử đối đầu giữa hai đội tuyển.
Chuyên gia của tờ Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Hà Lan vs Thổ Nhĩ Kỳ thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 2h00 ngày 7/7.
Số vé cung chỉ đáp ứng khoảng 1/10 so với nhu cầu chưa hẳn là tín hiệu duy nhất để đưa ra dự báo về một cuộc đại phá Dusseldorf sắp tới của các cổ động viên Anh.
Chuyên gia của tờ Evening Standard đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Anh vs Thuỵ Sĩ thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 23h00 ngày 6/7.
Đối đầu với ĐT Đức ở tứ kết EURO 2024 là Tây Ban Nha, đội bóng đang sở hữu một tiền vệ có chuỗi trận vô cùng đặc biệt trong gần một năm rưỡi qua ở cả ĐTQG lẫn CLB.
Trần Thị Nhi Yến là VĐV số 1 Việt Nam ở vòng loại Thế vận hội Paris 2024 khi từng lọt vào top 100 Olympic ở nội dung 100m nữ.
Những gì Ian Garry làm ở UFC 303 đúng như Dana White và các đồng sự dự đoán, nhưng kết quả lại không giống như thực tế.
Lịch thi đấu, trực tiếp cầu lông Canada Open năm 2024 hôm nay. Cập nhật lịch trực tiếp giải cầu lông Canada mở rộng năm 2024 mới nhất.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Bồ Đào Nha và Pháp thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 2h00 ngày 6/7. Cập nhật đội hình trận Bồ Đào Nha vs Pháp.
Ngày này 20 trước, Ronaldo nước mắt giàn giụa khi cùng Bồ Đào Nha thất bại đau đớn trong trận chung kết trước Hy Lạp ở kỳ Euro điên rồ bậc nhất lịch sử.
Euro 2024 tiếp tục chạm mốc doanh thu kỷ lục, bỏ xa các giải đấu bóng đá khác. Đi kèm với đó là mức chi tiền thưởng kỷ lục cho các cầu thủ và đội tuyển tham dự.
Án treo giò của Marc Guehi có thể là nguyên nhân khiến HLV Gareth Southgate phải tự thay đổi đội hình mà mình áp dụng từ vòng bảng.
Bồ Đào Nha và Pháp sẽ một lần nữa gặp nhau tại Euro, nơi chứng kiến những màn chạm trán đỉnh cao. Dưới đây là lịch sử đối đầu Bồ Đào Nha vs Pháp.
Những cái tên ở cả hai phía Tây Ban Nha - Đức đều không đồng tình với nhận định của cựu thủ thành Jens Lehmann về "La Roja non nớt".
Cập nhật thông tin, dự đoán, câu chuyện, kết quả các trận đấu tại EURO 2024 ngày 4/7
HLV Lionel Scaloni, thầy của Lionel Messi ở đội tuyển Argentina, dành nhiều lời khen có cánh đến đội tuyển Tây Ban Nha trước trận tứ kết Euro 2024 gặp tuyển Đức.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Tây Ban Nha và Đức thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 23h00 ngày 5/7. Cập nhật đội hình trận Tây Ban Nha vs Đức.
Argentina sẽ gặp Ecuador ở tứ kết Copa America 2024 sau khi gặp đối thủ này hai lần trong 10 tháng qua. Dưới đây là lịch sử đối đầu giữa hai đội tuyển.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Argentina và Ecuador thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 8h00 ngày 5/7. Cập nhật đội hình trận Argentina vs Ecuador.
Cựu thủ thành Jens Lehmann tin rằng, đối thủ của đội tuyển Đức tại vòng tứ kết EURO 2024 là một đội bóng còn non nớt và khó lòng có thể tiến sâu.
Tây Ban Nha chạm trán chủ nhà Đức ở tứ kết Euro 2024 sau khi cả hai cùng trải qua hành trình xuất sắc. Dưới đây là lịch sử đối đầu giữa hai đội tuyển.
Vòng bảng Copa America 2024 đang đi đến những trận đấu cuối cùng và xác định được các cặp đấu tứ kết. Đáng chú ý, Argentina sẽ đụng độ đối thủ sừng dỏ.
Chuyên gia của tờ Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Bồ Đào Nha vs Pháp thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 2h00 ngày 6/7.
Chuyên gia của tờ Evening Standard đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Tây Ban Nha vs Đức thuộc vòng tứ kết Euro 2024 vào lúc 23h00 ngày 5/7.
Chuyên gia của tờ Sporting News đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Argentina vs Ecuador thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 8h00 ngày 6/7.
Chuyên gia của tờ Sporting News đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Argentina vs Ecuador thuộc vòng tứ kết Copa America 2024 vào lúc 8h00 ngày 5/7.
Hãy cùng điểm qua những cầu thủ kiến thiết xuất sắc nhất tại EURO 2024 theo thống kê của Squawka tính từ vòng bảng cho đến vòng 1/8 của EURO 2024.